Birkaç yıldan beri, çalıştığım okulda öğrencilerime seri şekilde kitaplar okutuyorum. Bu süreçte bir takım gözlemlerim oluştu. Bu gözlemlerimden biri de "okumaya karşı dirençli çocuklar" Bu çocuklar etrafımızda her zaman bulunuyor. Bu dirençli çocukların kitap okumaya karşı birkaç kilasik davranışları var. Bunlardan biri; ne tür kitap verirseniz verin şu cümleyle karşılaşırsınız "Hocam çok sıkıcı!" aslında bu cevap şu anlama geliyor. "Hocam kitap okumak çok sıkıcı" ve bunu anne babalarına ve öğertmenlerine karşı KOZ olarak bilinçli şekilde kullanıyorlar. Bu cevapla öğretmenlerinin okuma konusunda üzerlerinde oluşturacağı baskıyı azaltıyorlar. Veya savunma mekanizması olarak yüklemeyi seçilen kitaba vererek. Öğretmenin kitap seçme konusunda "yetersiz" imasını hissettiriyorlar.
Kitap okuma becerisi ile alım gücü dediğim (öğrenme hızı-kavrama) becerileri arasında yüksek bir bağ olduğunu bir vesile ile keşfettim. Nasıl mı geçenlerde Eş ve Zıt anlamlar sözlüğü çalışma yaptırdım. Bir çalışma kağıdana 70 kelime yazıp anlam karşılığını boş bıraktım. 20 dakika süre verdim ve bütün sınıf aynı anda başladı. Sözlükler sıranın altından çıktı ve öğrenciler anlamları sözlükten bulup yazdılar. 70 kelimenin tamamının anlamını en erken 8 dakikada bulundu. 20 dakikada tamamlayamayanlarda çıktı. Bu bana şunu düşündürdü. Bir sınıfta sözlük çalışmasında neden bu kadar süre farklı ortaya çıkıyor. Zihnimde erken bitirenler ve tamamlayamayan öğrencileri sınıfladım, ders içi, sınav sonuçları, kitap okuma alışkanlıklarını hızlı bir şekilde zihnimden geçirip karşılaştırdım. Ve Doğrusal bir ilişki olduğunu gördüm. Tamamlayamayan öğrencilerin cümle kurma becerisi, okuma becerisi, vs yeterli değildi. Erken bitiren öğrenciler ise tam tersiydi. Okuma alışkanlığı olan, yeterli ve istendik cümle kurabilen, sıkıntılarını-problemlerini rahatlıkla dile getiren çocuklardı.
Dirençli çocuklarla ilgili yazımda yukarıdaki örneklemi neden kurdum. Sözlükten aranan bir kelimenin anlamını bulmakta zorlanan bir zihin, hayat karşısında ne kadar başarılı olabilir? Bunun cevabını sizlere bırakmak istiyorum. Yaşça büyüyecek bu öğrencilerim ilerde yeterli kelime dağarcığı oluşmamış yetişkin çocuklar olacaklar. Bunlar duygularını kelimeler olmadan nasıl bölümleyebilir, ayrıştırabilir ifade edebilir. Yeterli kelime hazinesi oluşmamış bir bireyin zihinsel aktivitesi/hareketliliği ne kadar olabilir. Bu soruların tamamı ayrıca tartışma konusudur.
Aslında anlatmak istediğim şu: Kitap okuma becerisi çocukların zevk ve isteklerine bırakılamayacak kadar hayati bir cansuyu.
Gelelim tekrar dirençli çocuklara, itirazcı olduklarını yukarda söylemiştik. Peki ne yapmamız gerekiyor. Çocuk kız çocuğu ise duygusal anlamda iç dünyasını istila edecek etikisi altına alacak tek olaylı, derinlikli, kitaplar okutulmalıdır. Eğer dirençli çocuk erkekse tek olaylı fantastik, sürekli hareketlilik içeren durağan olmayan kitaplar okutulmalıdır. Bu okutulacak kitaplar ilk başta edebi ve önemli mesajlar içermemlidir. Yani çocuğa ağır gelip başta yelkenleri indirmemelidir. Bu dirençli çocukların diğer özelliğide hangi kitaptan bahsederseni ilk önce kaç sayfalık sorusunu sorarlar. Bu dirençli çocuklara sayfa sayısı fazla olmayan bir çırpıda yani birkaç günde oturup bitirebilecekleri ince kitaplar okutulmalıdır. Bir çırpıda okuyacağı kitaplar dirençli çocuğa her şeyden önce şunu verir. Çok yoğun bir zaman ve enerji gerekmediği için çabuk bitirir. Kitap okuma konusundaki özgüven eksikliğini ortadan kaldırır.
Dirençli çocukların başka bir durumu ise şu. Bu çocuklara ayna tuttuğunuzda hayatında basit, eğlenceli gelen etkinlikler bulursunuz. Bu etkinlikler genelde bilgisayar oyunu veya sürekli futbol oynama gibi yani bunlar sürekli boş zamanlarında aşağı inerler mahallenin çocukları ile zaman geçirirler veya pc başına otururlar zaman geçirirler.
Dirençli çocukların genelde sorumluluk problemleri vardır. Ders kitabını, ders araç gereçlerini unuturlar. Bu çocukları çantalarını ebeveynleri hazırlar ya da sürekli çocuğu yöneterek neler yapması gerektiğini söylerler. Bağımlı çocuklardır bir kısmı. Bir kısmıda çok başı boş bırakılmış kontrolsüz çocuklardır.
Zamanım olursa bu çocuklara nasıl kitap okuma alışkanlığı kazandırırlıar. Bunu gerçekleştirdiğim çocuklardan örnekler vererek bir gün anlatayım inşallah.
Bazı kitaplar çocukta sonsuz bir evrenin kapısını açar, kapı açıldıktan sonra o çocuk artık başka bir çocuktur