Minicik yüreklerin, sevgiye ve umuda en çok ihtiyaç duydukları zamanda ortaya çıkar Gümüş Kanat. O, kaybolmayan ümitlerin, hayallerin, ideallerin, günden güne çoğalan sevginin sembolüdür. Küçük yaşta hayatın acı yüzüyle tanışan Kemal; bütün zorlukları sevgi, gayret ve dostluğun en çok da Gümüş Kanat'ın yardımıyla aşar. Onun ardında kara günlerden mavi hayalleri yükselir. Acıları biter güzelliklere kavuşur.
Yazarın akıcı, sade ve sevgi dolu kaleminden Gümüş Kanat'ı tanımaya ne dersiniz?..
Arka Kapak Yazısı
Çocukluk yıllarımda Cahit Uçuk'un kitaplarını görmüşsemde fark edememişim. Çocukluğumda okuyamadım/okumadığım bir kitabı Gümüş Kanat. İlk defa, öğrencilerime ne okutayım diye araştırma yaparken karşılaştığım kitaplardan biri.
Bir ailenin maddi olarak dramatik çöküşü üzerine kurgulanmış, Kemal ise o ailede mutlu bir çocuk idi. Mutlu bir çocuktu diyorum çünkü babası elini matbaa makinasına kaptırır, çalışamaz olur Kemal'in mutluluğu değişen şartlar sonucunda biter. Annesi çalışmaya başlar. Bu mutluğu yazar ilk bölüme adını vererek gösterir "Güzel Günler" arkasından "Alın Yazısı" bölümünde değişen şartları ortaya koyar. Babanın eli ezilmiştir ve evin reisi olan adam "Celil" artık yardıma muhtaç biridir ve kendisini değersiz hisseder. Anne evin işlerinin yanında bir işe girer (Günümüzde böyle fedakar kadınlar azaldı sanırım sadece kadınlar değil evine düşkün evine sahip çıkan erkeklerde azaldı sanırım)
Kitaba ismini veren Gümüş Kanat'lı Kuş babasının kurtardığı ve iyi olana kadar Kemal'in baktığı kuş çöken bir çocuğun psikolojik travmasına iyi gelir, Kemal'le kuş konuşur.
-Kemal! dedisen ve baban beni kurtardınız. Ben de sizi kurtaracağım. Hiç korkma! şimdi git matbaada çalış.
Kuş Kemal'e içinde bulundukları dar boğazdan nasıl çıkacağını ve ne yapması gerektiğini söyler. Kemal o an çalışmaya karar verir. Ailesinin durumuna kayıtsız kalamaz. Çok sevdiği sıcak yuvasının yıkılmasına karşı bir hamle/çalışma yapması gerektiğini hisseder. Tabi bu kısımlar rüyasında olur.
Kemal çalışmaya başlar matbaada zorlanmaz çünkü babası ile sık sık geldiği bir yerdir. Basının eski iş yeri olduğu için babasını izleyip ona yardım ettiği için bir çok şeyi matbaada bilmektedir. Tabi bu arada okulu ihmal etmez öğretmeni seçenek sunmuştur. "Sadece imtihanlara girecektir"
Kemal ilk haftalığı ile Nevzat Bey'in açtığı kitap sergisinden kitap almak ister (Nevzat Bey sahafçıdır, yazar Nevzat Bey üzerinden kurguda ikinci bir katman oluşturmak istemiş Kemal'in Nevzat Bey'den alacağı "Kamerde İlk İnsanlar" kitabını kullanmıştır.)
Kemal ilk haftalığnıı eve getirdiğinde dramatik sahneler yaşanır Annesi Süzen ve babası Celil arasında. Anne kocasının başına gelen kazanın büyüğü oğlunun başına gelebileceğinden endişelidir.
Usta Barba'nın matbaanın altında Bizans tonozlarının olduğunu Kemal'e söylediğinde Kemal'in hayatı tamamen değişecektir.
Usta Barba'nın tonozlarla ilgili söylediği şu cümle çok anlamlıydı:
-Ne hazine çıktı, ne altın!… Sonra anladım ki dünyada hazine çalışmak, saadet sağlıkmış.
Tabi Kemal ustanın söylediğinden çok Bizans dehlizleri ile ilgileniyordu. Kemal heyecanlanmış ve meraklanmıştı da …. O dehlizte buldukları paranın üzerinde "Gümüş Kanat" resmi çıkar ve Kemal şaşırır.
Kemal''in kitapçı Nevzat Bey ile arası iyidir. Ona "Kamerde İlk İnsanlar" kitabını hediye eder. Kemal uzun süre bu kitabı bulamamıştır. Kitabı görünce sevinir.
Kemal'in bir vesile ile yolu Sultanahmet Camisi'ne yolu düşer. Kemal caminiin içini görünce Allah'a dua etme isteğiyle dolar:
Allah'ım! Allah'ım! Ne olur benim sevgili Allah'ım, babama eski sağlığını, neşesini ve çalışma gücünü ver. Annemin kuvvetini, cesaretini artır. Bana tekrar mektebe gitmek için izin ver Allah'ım! Babam iyileşirse çalışır. Annem yabancı evlerde değil, kendi yuvasında dikişlerini diker, ben de mektebime giderim. Sonra Allah'ım sen çok cömertsin. Bize güzel bir ev ver. Orada mesut olalım. Ne olur Allahcığım, ne olur…Amin
Camiden çıktıktan sonra Kemal caminin yanındaki kazıyı görür, rüyasını hatırlar bu geçidin devamı bizim matbaaya çıkıyor der. Kazıdakiler çaşırır. O sırada gazeteciler etrafını sarar flashlar patlar vs.
Kemal maatbada kendisine yardımcı olabilmesi için yardıma muhtaç bir çocuk bulur ona yardımcı olur.
"Kamerde İlk İnsanlar" kitabı Kemal'in hayatını hem madden hem ruhen değiştirir. Kitabı yeniden cilterken arasından eski bir pu çıkar ilk Türk pullarından biridir. Fakat babası karşı çıkar kitap Nevzat Bey'in hediyesi pul onun puludur, der Kemal, Nevzat Bey'in hastahanede yattığını öğrenir. Nevzat Bey pulu almaz.
Kemal'in işleri iyiye gitmeye başlar, matbaaya yeni makinalar gelir. Patronu eski makinayı babasının eksik elleri ile çalışabileceğini düşünerek ona verir. Babası sevinir. Pulu Pulcu Mikloş Efendi'ye götürür Kemal.
Osmanlı Türkleri tarafından 1862'de İstanbul'da bastırılan ve bugün üstünde bulunan posta güvercinine atfen "Gümüş Kanat" ismi verilen tek ve en kıymetli pul halen kayıptır.
Kitabı sürekli özetleyecek değiliz burada. Birazda kitaptan bahsedelim. En sağlam kurgulanmış çocuk kitaplarından biri Gümüş Kanat fakat maalesef yeterli ilgiyi görememiş. Yazar gerçekçi sayılabilecek bir olay anlatımının içine fantastik öğeleri eklemiş. Kemal'in başının her sıkıştığnda "Gümüş Kanat" güvercin yardım ediyor. Adeta Gümüş Kanat'lı kuş kemalin korucusu olmuş.
Kitabı daha önceki yıllarda Kahramanmaraş il geneli kitap okuma yarışmasına koymuştuk. Aynı zamanda 6,7,8 .sınıflara farklı yıllarda okutmuştuk. Kitap genelde beğenildi öğrenciler tarafından. Kitap okuma alışkanlığı olmayan öğrenciler sıkılabilir başlarda.
Kitabın kurgusu ve anlatımını göz önüne alırsak bir öğretmenin okutması gereken kitaplardan biri. 5. sınıflara kitlesel okutma yaptırmak ağır gelebilir. 5. sınıf öğrencileri içinde kitap okuma alışkanlığı olan okuma-anlama seviyesi diğerlerinin üstünde olan seçme öğrencilere gönül rahatlığı ile okutulabilir. 6. 7. 8. sınıflarda kitlesel olarak okutulabilir.
Çocuk kitaplarında genelde çok ana kahramanların olduğu kurgulamalar tercih edilirken. Cahit Uçuk kitabın öyküsünü Kemal üzerine bindirmiş ve bunda gayet başarılı olmuş. Bir yazar için tek kahramanlı çocuk kitabı yazmak risktir. Ama Cahit Uçuk farklı anlatım tekniklerine başvurarak bu riski aşmış. Kitabın içine "Kamerde İlk İnsanlar" kitabını Kemal'le buluşturarak olayı çok katmanlı bir hale getirmiş.
Şu ana kadar öğretmenlik mesleğimde yüzlerce çocuk kitabı okumuş/okutmuş bir Türkçe öğretmeni olarak şunu rahatlıkla söyleyebilirim. 9-12 yaş aralığında liste oluştursam. ilk on veya ilk yirmiye ekleyeceğim bir kitap olurdu "Gümüş Kanat"
Kitabı okutacak olan öğretmenleri bekleyen durumlar:
1. Kitabın başında kitabı öğrenciler sıkıcı bulabilir, ama buna kulak asmayın kitap bittiğinde okumaktan memnun olacaklardır.
2. Özellikle kitabın duygusal atmosferi yogun kız çocukları ve duyarlı erkek çocuklar kitaptan çok etkilenceklerdir. Yani unutamayacakları bir kitap olacaktır.
3. Amacı ve mesajı net olan, sadece "eylemlilik" (macera) üzerine kurgulanmamış bir kitap.
4. Öğrencilerin empati yeteneği gelişecektir. Sağlıklı bir aile ortamının ne olduğu hakkında bir fikir sahibi olacaklardır. Özlem ve hayal gücleri gelişecektir.
5. Doğru hareket eden bir çocuğun (Kemal) amaçlarına ulaştığı demekki dürüst ve doğru hareket etmek gerektiği, çalışmak lazım, düşüncesini işleyen ve kurguya yedirmiş bir kitaptır.
6. Öğrencilerinizin çoğu beğenecek azı sıkıcı bulacaktır.